Osobie poszkodowanej, która doznała w wyniku niewłaściwej opieki okołoporodowej porażenia mózgowego przysługuje renta z tytułu zwiększonych potrzeb od sprawcy niezależenie od świadczeń przyznawanych w ramach pomocy ze środków publicznych tj. zasiłek pielęgnacyjny czy zasiłek rodzinny.
Orzecznictwo:
„Renta z tytułu zwiększonych potrzeb ma kompensować poszkodowanej większe wydatki na jej bieżące utrzymanie, spowodowane czynem niedozwolonym sprawcy. Świadczenie to ma za sprawcę czynu, bo to on ponosi odpowiedzialność podstawę art. 444 § 2 KC i zgodnie z art. 415 KC obciąża za powstałą szkodę. Natomiast zasiłki, jako świadczenia przyznane ze środków publicznych, mają na celu wsparcie osób, które znalazły się w trudnej sytuacji lub które wypełniają inne bliżej określone kryteria pomocy. Świadczenia te są wyrazem solidaryzmu społecznego i elementem wsparcia państwa dla osób potrzebujących. Nie można jednak przyjąć, by ich funkcją było zastępowanie sprawcy szkody w ponoszeniu przez niego własnej odpowiedzialności cywilnej za zdarzenie powodujące z jego winy szkodę” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – I Wydział Cywilny z dnia 9 lipca 2015 r.I ACa 298/15 www.orzeczenia.ms.gov.pl, Legalis)
Opis przypadku na podstawie wyroku Sądu:
Niniejsze orzeczenie zostało wydane w sprawie, w której powódka doznała porażenia mózgowego w wyniku niewłaściwej opieki okołoporodowej. Z uzasadnienia wyroku wynika, iż „rozpoznane u powódki porażenie mózgowe pod postacią tetraparezy spastycznej jest nieuleczalne, niepostępujące. W okresie wzrastania i rozwoju mogą wystąpić u powódki wtórne powikłania, jak na przykład podwichnięcia w stawach, zwłaszcza niestabilność stawu biodrowego, zwiększenie się spastyki, osteoporoza, odleżyny, infekcje układu moczowego, które zwiększą koszty jej utrzymania w stosunku do obecnych. Powódka powinna pozostawać pod opieką specjalisty rehabilitacji i być konsultowana co 2 – 3 miesiące. Ze względu na niedofinansowanie świadczeń zdrowotnych w zakresie rehabilitacji i zbyt małą ilość czasu przewidzianą na pacjenta w poradni rehabilitacyjnej oraz złożony stopień niepełnosprawności powódki, niezbędne może być korzystanie z odpłatnych konsultacji specjalisty z zakresu rehabilitacji. Koszt jednej wizyty wynosi obecnie 120 – 150 zł. Powódka wymaga także opieki specjalistycznej lekarza ortopedy, okulisty i neurologa oraz pomocy psychologa.
Wystarczające dla powódki w jej stanie obecnym są 3 sesje fizjoterapii tygodniowo, po jednej godzinie, a po zakończeniu okresu wzrostu – po 2 sesje tygodniowo po jednej godzinie. Aktualnie właściwsze dla powódki jest usprawnianie w ośrodku prowadzącym fizjoterapię – koszt zajęć wynosi około 30 zł za godzinę. W późniejszym okresie życia niezbędna będzie prawdopodobnie fizjoterapia w warunkach domowych, której obecny koszt wynosi 60 zł z godzinę. Powódka, w celu zapobiegania rozwojowi osteoporozy i sprzyjania rozwojowi kości, powinna być codziennie pionizowana za pomocą pionizatora, którego koszt obecnie wynosi około 3.000 zł. Przynajmniej dwa razy w roku powódka powinna korzystać z 3 – 4 – tygodniowych turnusów rehabilitacyjnych z indywidualnym podejściem. Koszt jednego turnusu, przy wymaganej całodobowej opiece nad powódką, wynosi około 5.000 zł. Konieczne też będzie likwidowanie, wraz ze wzrostem powódki, barier architektonicznych, a także zakup większego, odpowiednio dla niej przystosowanego wózka inwalidzkiego, którego koszt bez napędu elektrycznego wynosi ok.6.000 – 8.000 zł, a żywotność około 5 lat. Obecny poziom dofinansowania zakupu wózka z NFZ wynosi 1.700 zł i pozwala na zakup sprzętu niskiej jakości, przeznaczonego do krótkiego przewozu pacjenta. Powódka nie będzie jednak w stanie bezpiecznie korzystać z wózka z napędem elektrycznym.
Potrzeby finansowe osoby poszkodowanej …
W celu zapewnienia powódce prawidłowego rozwoju emocjonalnego, nawiązywania więzi społecznych, wskazane jest korzystanie przez nią z zajęć dodatkowych, takich jak dogoterapia 1 – 2 razy w tygodniu, hipoterapia 1 – 2 razy w tygodniu, zajęcia na basenie 1 – 2 razy tygodniowo. Stan zdrowia powódki nie ulegnie poprawie mimo najlepiej prowadzonego leczenia i rehabilitacji. Powódka do końca życia będzie wymagać opieki drugiej osoby we wskazanym wyżej zakresie. Koszt opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem wynosi obecnie około 20 – 30 zł za godzinę. Przez 8 godzin po położeniu do łóżka powódka może być bez stałego nadzoru, ale opieka potrzebna jej jest przez pozostałe 14 godzin dziennie w ciągu doby.
Choroba, na jaką cierpi powódka, jest nieuleczalna, lecz bezspornie istnieją wskazania medyczne do stałego prowadzenia je rehabilitacji oraz korzystania z zajęć dodatkowych, sprzętu ortopedycznego, specjalnych środków higieny osobistej a także konsultacji lekarskich oraz pomocy i opieki innej osoby.
Sąd Okręgowy odwołał się w tym względzie do szczegółowych wyliczeń z opinii biegłego z zakresu rehabilitacji, wskazując na koszty i częstotliwość potrzebnych powódce konsultacji neurologicznych, okulistycznych, lekarza ortopedy oraz specjalisty psychologa, wreszcie fachowego fizjoterapeuty i rehabilitanta. Wskazane zostały rodzaje i częstotliwość oraz stosowane na rynku koszty zabiegów fizjoterapeutycznych, ceny turnusów rehabilitacyjnych, a także wskazanych dla powódki zajęć dogoterapii i hipoterapii, na które matka powódki od lat nie posiada środków, a które nie są wcale bądź są jedynie w stopniu znikomym refundowane ze środków NFZ. Podane zostały koszty zakupu pieluchomajtek oraz obuwia ortopedycznego, jak również określono znaczne potrzeby powódki w zakresie opieki (v.K. (…), s.24 uzasadnienia wyroku).
Z opinii biegłych wynika „ponad wszelką wątpliwość, że zasądzona na rzecz powódki renta w kwocie po 5.500 zł miesięcznie stanowi minimum środków, jakich wymaga powódka w celu skompensowania jej istotnie, w świetle opinii biegłego, zwiększonych potrzeb w następstwie choroby. Renta określona przez Sąd pierwszej instancji została odpowiednio wyważona i nie zawiera żadnych składników zbędnych czy niepowiązanych przyczynowo ze schorzeniem powódki. Sąd uznał, iż „Zasiłek rodzinny jest świadczeniem przyznawanym na każde dziecko w rodzinie, w której spełnione jest ustawowe kryterium dochodowe. Nie ma ono najmniejszego związku ze stanem zdrowia dziecka, na które zasiłek jest wypłacany W myśl art. 4 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz.114, dalej – ustawa) zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka (ust. 1) i przysługuje nie dziecku, lecz jego rodzicom, opiekunom lub osobie uczącej się (ust. 2). Również dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, podobnie jak i inne dodatki do tego zasiłku (art. 8 ustawy) zgodnie z zapisem art. 13 ust. 1 ustawy, przysługuje matce, ojcu lub opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, a także osobie uczącej się – na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka w wieku określonym w tej ustawie. Świadczenie pielęgnacyjne dla osoby rezygnującej z zatrudnienia w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem także nie jest świadczeniem przysługującym i należnym powódce, lecz jej matce, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jedynie zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł miesięcznie przysługuje niepełnosprawnemu dziecku, jak to stanowi art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy. Należy jednak mieć na względzie, że zasiłek ten przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji (art. 16 ust. 1 ustawy), a pokrycie to następuje ze środków publicznych.”
Zasiłek pielęgnacyjny, którego wysokość jest zryczałtowana w ustawie, ma charakter świadczenia socjalnego, a jego założeniem nie jest udział w naprawieniu szkody równolegle ze sprawcą ani zwolnienie go w tym zakresie z obowiązku, lecz symboliczna pomoc osobie dotkniętej niepełnosprawnością, niezależnie, czy jest ona skutkiem czynu niedozwolonego, czy innego zdarzenia. Nie zachodzi w takiej sytuacji tożsamość celu ani funkcji zasiłku pielęgnacyjnego i renty z tytułu zwiększonych potrzeb, przewidzianej w art. 444 § 2 KC. Jak podkreślał to Sąd Najwyższy, nie ma podstaw, by w wyniku kompensacji, oznaczającej zmniejszenie należnej powódce renty, pozwany jako podmiot zobowiązany do naprawienia szkody na podstawie przepisów prawa cywilnego czerpał korzyść z faktu wypłacania powódce zasiłku mającego charakter pomocy socjalnej i pochodzącego ze środków budżetu Państwa.
Jak wynika z powyższego osobom poszkodowanym , w tym m. in. w wyniku niewłaściwej opieki okołoporodowej przysługuje prawo do renty z tytułu zwiększonych potrzeb niezależnie od świadczeń otrzymywanych w ramach pomocy ze środków publicznych . W sytuacji kiedy mamy do czynienia z porażeniem mózgowym potrzeby finansowe związane z leczeniem, rehabilitacją mającą na celu poprawę komfortu życia są ogromne. Świadczenia finansowane ze środków publicznych niestety nie są w stanie im sprostać, przy czym niezależnie od otrzymywanej pomocy ze środków publicznych osobom poszkodowanym przysługuje m.in. renta z tytułu zwiększonych potrzeb od sprawcy szkody i krzywdy.
Osoby zainteresowane uzyskaniem pomocy prawnej zapraszam do kontaktu.